Төслийн үр шимийг хүртэж буй хүүхдүүд, чиглүүлж буй багш ч хамтдаа хөгжиж, суралцдаг
Т.Цолмон 2020 оноос Ховд, Завхан, Өвөрхангай, Сүхбаатар, Говьсүмбэр аймагт хэрэгжиж байгаа “Орон нутгийн өсвөр үеийнхэнд хувь хүний ур чадвар, энтрепренершип боловсрол олгох” төслийн Энтрепренершипд суурилсан хувь хүний ур чадвар хөгжүүлэх (ESEL) сургалтын зөвлөх багш нарын нэг юм.Тэрээр Ховд аймгийн Үенч сумын ЕБС-д ажиллаж байхдаа 2 удаагийн ESEL ангийг чиглүүлж төгсгөжээ. Түүний хувьд Монгол хэл бичиг, уран зохиолын багш мэргэжилтэй бөгөөд одоо төслийн зорилтот сургуулийн нэг болох аймгийн Политехник коллежид мэргэжлээрээ багшилж байна.
“Мянган бээрийн алхам нэг алхмаас эхэлдэг гэдэг шиг ESEL анги чиглүүлэх багшаар бэлтгэгдэх шийдвэр миний болон шавь нарын минь одоогийн бас ирээдүйн амьдралд эерэг үр нөлөө үзүүлж байгаа гэдэгт би итгэлтэй байдаг” хэмээн тэрээр хэллээ.
Хамтдаа суралцсанаар сорилтоо давж чадсан
Анхны ангидаа ESEL сургалт орохдоо 80 минут орох агуулгыг сурагчдад бүрэн эзэмшүүлэхийн тулд 2 цаг 30 минут үргэлжлүүлэх, үндсэн хичээлээ заачихаад үргэлжлүүлээд ESEL сургалтдаа ороход ядарч, шантармаар үе түүнд олон байсан талаараа тэрээр дурдаж байсан юм. Хэдий ийм үе байсан ч үргэлжлүүлэн урагшлахад нөлөөлсөн хүчин зүйл нь ESEL хөтөлбөрийн агуулгаа судалж, өөрийн болгох, сум орон нутгийнхаа хүүхдүүдийнонцлог хэрэгцээ болон ахуй амьдралтай уялдуулж орох гэх мэтээр өөрөөс хамааралтай төлөвлөлт, аргазүйгээ сайжруулж, сургалтаа явуулснаар хичээлийн цагтаа амжиж, агуулгаа бүрэн хүргэж эхэлсэн байна. Ингэснээр хүүхдүүдийн оролцоо нэмэгдэж,сургалтын үйл ажиллагаандаа илүү бүтээлч, санаачилгатай оролцож эхэлсэн нь багшид маш их урам зоригийг өгч байжээ. . Тиймээс дахиад анги чиглүүлэх шийдвэрийг гаргаж, ESEL-ийн 2 ангийг чиглүүлж,48 сурагчийг амжилттай төгсгөсөн байна.
Т.Цолмон “Зөвхөн төслийн сургалт, үйл ажиллагаанаас гадна үндсэн хичээлээ бэлтгэхдээ ч хүүхдийн оролцоог аль болох дэмжихийг хичээж, хүүхдүүдээр санааг нь гаргуулж, хичээлийн үйл ажиллагааны алхам бүр дээр хүүхдийн идэвхитэй оролцоог хангаж, сурагч төвтэй заах арга зүйтэй байх зорилтыг тавьдаг болсон байна. Энэ нь хүүхдүүд хичээлдээ илүү дуртай болох, тэгш оролцох боломжийг нэмэгдүүлсэн төдийгүй багшийн хувьд зөвлөх, чиглүүлэх үүргийгтүлхүү гүйцэтгэснээр заах арга зүй, багшийн ур чадварын хувьд их хөгжсөн хэмээн сэтгэгдлээ хуваалцсан юм. Тэрээр сурагчдад гарсан өөрчлөлтийн талаар “Энэ сургалт нь хүүхдийн оролцоо, тэдний идэвхи, санаачилга дээр суурилж зохион байгуулагддаг учир хүүхдэд цагаа зөв зохицуулах, төлөвлөх, шинэ санаа гаргах болон түүгийгээ турших боломжийг олгодог. . Ингэснээр сурагчдын өөрийгөө олж нээх, давуу сул талаа таньж мэдэх, бусадтай хамтран ажиллах ур чадварууд нь нэмэгдсэн. Түүнчлэн, тэдэнд гарсан хувь хүний хөгжлийн өөрчлөлтүүд нь сурлагын амжилтад ч эергээр нөлөөлж байгаа нь олон сурагчдаас харагдсан” гэж онцлов.
Үенч сумын ЕБС-ийн захирал С.Батхүрэл “Т.Цолмон багш бол манай сургуулийн шинийг сонирхож, тасралтгүй суралцдаг, бусад багш нарт болон сурагчдад эерэг нөлөө үзүүлдэг манлайлагч залуу багш нарын нэг. ESEL сургалтын зөвлөх багш болсноор багшлах арга зүйгээ дээшлүүлж, эзэмшсэн мэдлэгээ сургууль дээрээ түгээж байгаад бахархаж байна” гэж ярилаа. Ховд аймгийн Үенч суманд нийт 10 багш ESEL сургалтын багш/зөвлөхөөр бэлтгэгдсэн бөгөөд тэд сургалтын төлөвлөлтөө хамтран бэлдэж, харилцан зөвлөлдөж, хамтдаа суралцснаар эзэмшсэн арга зүйгээ сургуульдаа түгээн дэлгэрүүлж байна.
Төсөл чиглүүлснээр зорилгодоо нэг алхам ойртов
Т.Цолмон багш эхний удаа 3 төслийн багийг чиглүүлэн Питч уралдаанд оролцуулсан ч нэг ч төсөл тэнцээгүй бөгөөд хүүхдүүдийн хувьд ч, чиглүүлж байгаа багшийн хувьд ч туршлага, бэлтгэл дутав. Гэвч шантралгүй дахин 3 төслийн багийн чиглүүлэгч багшаар ажиллаж, өмнө нь шүүгчдийн зүгээс өгсөн зөвлөмжийг хэрэгжүүлэн, бэлтгэл сайтай дараагийн Питч уралдаанд оролцжээ. Тус уралдаанд хөвгүүдийн санаачилсан зайрмаг үйлдвэрлэж, борлуулах зорилготой “Амтлаг өдөр” төсөл, охидын санаачилсан чин сэтгэлийн илгээмж хүргэх зорилготой “Сэтгэлийн зууч” болон хүүхдийн танин мэдэхүй, оюун ухааныг тоглоомын аргаар хөгжүүлэх зорилготой “Тархины цэнэг” төслийн багууд шалгарч санхүүжилтээ авч, төслөө сумандаа амжилттай хэрэгжүүлсэн байна. Бичил төслүүд нь суманд анхдагч, сонирхолтой байсан хэдий ч хэрэгжүүлэх явцад худалдан авалт хийх, бараа бүтээгдэхүүнээ захиалж авчрах, санхүүгийн баримт бүрдүүлэх, бүтээгдэхүүнээ зах зээлд нийлүүлэх зэрэг олон бэрхшээлтэй тулгарчээ. Ийм үед хамтдаа шийдэл олох явцад хүүхдүүдийн аливаа бэрхшээлийг даван туулах, бусадтай зөв харилцах, ойлголцох ур чадвар нь нэмэгдэж байсан хэмээн хуваалцав.
Түүний хувьд санхүүгийн боловсрол дутмаг байсан ч төслийн чиглүүлэгч багш болсноор сурагчидтайгаа хамт санхүүгийн баримт бүрдүүлэх, орлого болон зарлагаа тогтмол тэмдэглэх зэрэгт суралцжээ. Мөн төсөл, сургалт чиглүүлэх явцдаа “Яагаад нэмэлт орлоготой болох ямар нэгэн зүйл санаачлан хийж болохгүй гэж?” хэмээн бодож, Улаанбаатар хотод бийрэн бичгийн сургалтад хамрагдаж сумандаа сургалт явуулж, мөн бялуу хийж борлуулж эхэлснээр цалингаас гадна нэмэлт орлоготой болжээ.
Тэрээр “ESEL сургалт болон сурагчдынхаа төслийг чиглүүлснээр миний хувьд мэргэжлийн болон хувь хүний олон ур чадварууд хөгжсөн. Өөрийгөө дайчилж, шинэ зүйлд суралцаж, нэмэлт орлоготой ч болсон. Гэр бүлийн гишүүдэд маань ч гэсэн эерэгээр нөлөөлсөн олон үр дүнгүүд гарсан” гэж дүгнэн ярилаа.
Ховд аймагт 2020 оноос Энтрепренершипд суурилсан хувь хүний ур чадвар хөгжүүлэх (ESEL) сургалтын багш/зөвлөхөөр 92 багш бэлтгэгдсэн. 2024 оны байдлаар нийт 6 удаагийн элсэлтээр 83 ангийн 1912 хүүхдийн хувь хүний ур чадварыг нь хөгжүүлж, энтрепренершипийн боловсролыг олгож байна.